Όταν ακούμε τη λέξη ενότητα, ίσως σκεφτόμαστε τα λόγια του εδαφίου Ψαλμός 133:1.
Ας τα διαβάσουμε. Επειδή το εδάφιο δεν θα φανεί στην οθόνη, ας το δούμε από τη Γραφή μας.
Σας δίνω λίγο χρόνο.
Ψαλμός 133, εδάφιο 1. Εδώ λέει: «Δείτε πόσο καλό και ευχάριστο είναι να ζουν μαζί οι αδελφοί με ενότητα!»
Ασφαλώς, όλοι μας συμφωνούμε με αυτά τα λόγια του Δαβίδ.
Και όπως ξέρουμε, ο Δαβίδ γνώριζε καλά την αξία της ενότητας.
Θα θυμάστε ότι δεν ζούσε πάντα σε συνθήκες ενότητας. Και στην αρχή και στο τέλος της βασιλείας του,υπήρχε εμφύλιος πόλεμος— το εντελώς αντίθετο της ενότητας.
Βέβαια, θα περίμενε κανείς ότι θα ήταν εύκολο για τους Ισραηλίτες να είναι ενωμένοι.
Στο κάτω κάτω, είχαν κοινή καταγωγή, ήταν όλοι παιδιά του Αβραάμ, μιλούσαν την ίδια γλώσσα, εβραϊκά, και κοινωνικά είχαν το ίδιο υπόβαθρο.
Οι πρόγονοι όλων τους ήταν δούλοι στην Αίγυπτο.
Άρα, δεν είχε κανείς τους λόγο να καυχιέται για την κληρονομιά του. Και όμως, οι Ισραηλίτες βρήκαν λόγους να μισούν ο ένας τον άλλον.
Ο πρώτος βασιλιάς του Ισραήλ ήταν από τη φυλή του Βενιαμίν.
Και ο δεύτερος από του Ιούδα.
Αυτό και μόνο ήταν αρκετό για να ξεσπάσει πόλεμος στον Ισραήλ.
Ας μεταφερθούμε τώρα αρκετά αργότερα, στον πρώτο αιώνα.
Η ενότητα είναι τόσο σημαντική ώστε απασχολούσε έντονα τον Ιησού την τελευταία νύχτα της ζωής του.
Θα θυμάστε ότι προσευχήθηκε στον Πατέρα του να είναι οι μαθητές του “ένα όπως εκείνος με τον Πατέρα του είναι ένα”.
Αυτό θα μπορούσε να είναι πρόκληση.
Γιατί;
Από ανθρώπινη σκοπιά, οι μαθητές του Ιησού δεν είχαν λόγο να είναι ενωμένοι.
Σε αντίθεση με τους Ισραηλίτες, αυτοί δεν είχαν κοινή καταγωγή, δεν μιλούσαν την ίδια μητρική γλώσσα και επίσης δεν είχαν όλοι το ίδιο κοινωνικό υπόβαθρο. Σκεφτείτε:
Οι πρώτοι Χριστιανοί ήταν Ιουδαίοι και Ιουδαίοι προσήλυτοι.
Μεγαλώνοντας, είχαν διδαχτεί ότι οι εθνικοί ήταν ακάθαρτοι και δεν έπρεπε ούτε στα σπίτια τους να μπαίνουν, πόσο μάλλον να κηρύξουν σε κάποιον.
Οι Εθνικοί Χριστιανοί πάλι προέρχονταν «από κάθε έθνος κάτω από τον ουρανό».
Οι περισσότεροι δεν ήξεραν ούτετην εβραϊκή γλώσσα ούτε τις Εβραϊκές Γραφές.
Λάτρευαν ψεύτικους θεούς.
Μερικοί είχαν πάρει ανώτερη μόρφωση στην Αθήνα, στην Αλεξάνδρεια ή σε άλλα κέντρα κοσμικής σοφίας.
Άλλοι είχαν ελάχιστη μόρφωση.
Και όμως, όταν δέχτηκαν την αλήθεια, οι Χριστιανοί άρχισαν να έχουν ενότητα και ειρήνη μεταξύ τους.
Ο απόστολος Παύλος ήθελε να τους βοηθήσει να προφυλάξουν αυτόν τον δεσμό της ειρήνης.
Και αυτό είναι το θέμα αυτής της ομιλίας.
Ας δούμε τα λόγια του.
Βρίσκονται στην προς Εφεσίους επιστολή, κεφάλαιο 4, εδάφια 3-6.
Θα εστιάσουμε σε μια συγκεκριμένη έκφραση των εδαφίων.
Ανοίξτε λοιπόν στην προς Εφεσίους επιστολή, στο κεφάλαιο 4.
Σας δίνω λίγο χρόνο.
Εφεσίους, κεφάλαιο 4 και θα διαβάσουμε τα εδάφια 3-6.
Εδώ, ο Παύλος ασχολείται με την ενότητα.
Ας δούμε λοιπόν πώς αναλύει αυτό το ζήτημα.
Λέει: «Προσπαθώντας ένθερμα» —άρα απαιτείται προσπάθεια, «προσπαθώντας ένθερμα»— «να διατηρείτε την ενότητα του πνεύματος με τον ενωτικό δεσμό της ειρήνης.
Ένα σώμα υπάρχει και ένα πνεύμα, όπως ακριβώς κληθήκατε στη μία ελπίδα της κλήσης σας».
Και μετά τονίζει: «Ένας Κύριος, μία πίστη, ένα βάφτισμα· ένας Θεός και Πατέρας όλων».
Πάμε πάλι στο εδάφιο 3 και δείτε λίγο την έκφραση «τον ενωτικό δεσμό της ειρήνης».
Η ομιλία μας έχει θέμα «Να Προφυλάσσετε “τον Ενωτικό μας Δεσμό της Ειρήνης”!» Η <i>Γραφή Μελέτης</i> έχει μια ενδιαφέρουσα σημείωση για αυτή την έκφραση.
Μας λέει ότι η έκφραση “ενωτικός δεσμός” αποδίδει τη λέξη «σύνδεσμος» του πρωτότυπου κειμένου —σύνδεσμος.
Αυτή η λέξη σε άλλα εδάφια αναφέρεται στους συνδέσμους του σώματος.
Ξέρουμε τι είναι οι σύνδεσμοι.
Είναι δέσμες ινώδους ιστού που ενώνουν τα οστά μας.
Άρα, όταν μιλάμε για τον ενωτικό δεσμό της ειρήνης, εννοούμε ότι η ειρήνη είναι ο σύνδεσμος— ο ιστός που ενώνει τον λαό του Θεού.
Αυτό ίσχυε τον πρώτο αιώνα και ισχύει και σήμερα.
Όπως οι πρώτοι Χριστιανοί, έτσι και εμείς δεν έχουμε όλοι το ίδιο υπόβαθρο και δεν μιλάμε όλοι την ίδια γλώσσα.
Και όμως, ο Ιεχωβά μάς έχει δείξει πώς να είμαστε ενωμένοι και να έχουμε ειρήνη.
Ας εξηγήσουμε τώρα τι σημαίνει να είμαστε ενωμένοι.
Είμαστε ενωμένοι δεν σημαίνει ότι αρέσουν σε όλους μας τα ίδια πράγματα ή ότι έχουμε όλοι την ίδια άποψη στα πάντα.
Υπάρχει ποικιλία στα γούστα μας και στις απόψεις μας.
Όπως υπάρχει και ποικιλία σε αυτή τη συνέλευση.
Δεν φοράμε όλοι το ίδιο κουστούμι ούτε το ίδιο χρώμα γραβάτας.
Εσάς, ας πούμε, ποιο είναι το αγαπημένο σας χρώμα;
Ποιο είναι το αγαπημένο σας φαγητό;
Το αγαπημένο σας κατοικίδιο;
Στην οργάνωση του Ιεχωβά, υπάρχουν αυτοί που αγαπούν τα σκυλιά και αυτοί που αγαπούν τις γάτες.
Και δεν αρέσουν σε όλους οι ίδιες ράτσες σκύλου ή γάτας.
Έχετε γνωρίσει ποτέ κάποιον που πιστεύει ότι το ζωάκι του είναι το πιο όμορφο στον κόσμο;
Και το κοιτάτε και λέτε: «Αν είναι δυνατόν!
Πώς μπορεί να του αρέσει αυτή η φάτσα;»
Και όμως, του αρέσει.
Ο καθένας έχει τα γούστα του, και ευτυχώς δηλαδή για τα ζωάκια.
Η ποικιλία που υπάρχει στον λαό του Θεού σήμερα θα συνεχιστεί και στον νέο κόσμο.
Του Ιεχωβά τού αρέσει πολύ η ποικιλία.
Πόσα χρώματα υπάρχουν;
Πόσα είδη φυτών, πουλιών και ζώων υπάρχουν; Στα δημιουργήματα του Θεού, υπάρχει το απλό και το περίπλοκο, το λιτό και το φανταχτερό, το γλυκό και το ξινό, το τραχύ και το λείο.
Και στους ανθρώπους υπάρχει ποικιλία.
Ακόμα και στον νέο κόσμο, οι τέλειοι άνθρωποι δεν θα έχουν την ίδια προσωπικότητα, τα ίδια ταλέντα και τις ίδιες ικανότητες.
Μήπως το όνειρό σας είναι να παίζετε βιολί;
Μη νομίζετε πως, όταν θα είστε τέλειοι, θα πάρετε απλά ένα βιολί και θα αρχίσετε να παίζετε.
Ούτε σας εγγυάται κανείς ότι θα μπορείτε να παίζετε στην ορχήστρα μας.
Τώρα, ένας τρόπος για να διατηρούμε ενότητα είναι να σεβόμαστε τη συνείδηση των άλλων.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό, επειδή πολύ συχνά η ενότητα διαταράσσεται επειδή δεν σεβόμαστε την ικανότητα των αδελφών μας να αποφασίζουν εκείνοι για τον εαυτό τους.
Τι ακριβώς είναι η συνείδηση;
Με απλά λόγια, είναι η ικανότητα που έχουμε να κρίνουμε τι είναι σωστό και τι λάθος.
Θα το επαναλάβω.
Η συνείδηση είναι η ικανότητα που έχουμε να κρίνουμε τι είναι σωστό και τι λάθος.
Ας δούμε πώς διαμορφώνει τις προσωπικές μας απόψεις για το σωστό και το λάθος η ανατροφή μας και ο πολιτισμός μας.
Σε μερικούς πολιτισμούς, οι οικογένειες είναι μεγάλες.
Όταν κάθονται να φάνε, μιλάνε πολύ δυνατά.
Σου παίρνουν τα αφτιά από τις φωνές.
Τα παιδιά πειράζονται μεταξύ τους και δεν έχουν κανένα πρόβλημανα κάνουν προσωπικές ερωτήσεις.
Τα κορίτσια δανείζονται τα ρούχα η μία της άλλης, μερικές φορές χωρίς καν να ρωτήσουν.
Κάποιοι θα έλεγαν ότι αυτό δεν είναι σωστό, αλλά τα κορίτσια δεν το βλέπουν έτσι, ούτε και οι γονείς τους.
Σε άλλους πολιτισμούς, τα μέλη της οικογένειας φέρονται με ευγένεια ο ένας στον άλλον, αλλά δεν μιλάνε και πολύ για τα σχέδιά τους ή τα συναισθήματά τους.
Οι γονείς δεν μιλούν συχνά για τη ζωή τους στο παρελθόν, γιατί θεωρούν ότι αυτό είναι προσωπικό ζήτημα.
Μερικοί που μεγάλωσαν σε τέτοιο περιβάλλον είναι αρκετά αυστηροί με τον εαυτό τους και με τους άλλους.
Έχουν απόλυτες απόψεις για το σωστό και το λάθος.
Δοκίμασε να δανειστείς τα ρούχα τους χωρίς να ρωτήσεις.
Θα σου πουν: «Αυτό είναι κλοπή.
Θα καλέσω τους πρεσβυτέρους».
Δεν υπάρχουν γκρίζες ζώνες για αυτούς.
Φυσικά, δεν λέμε ότι όλοι οι άνθρωποι σε κάποιον πολιτισμό είναι ίδιοι —υπάρχουν και πολλές εξαιρέσεις.
Αλλά καταλαβαίνετε το σημείο.
Τώρα, τι πιστεύετε ότι θα συμβεί αν ένας ευαγγελιζόμενος από τον έναν πολιτισμό μετακομίσει σε μια εκκλησία που κυριαρχεί ο άλλος πολιτισμός;
Αν δεν κάνει προσαρμογές στο πώς βλέπει τους άλλους, θα είναι δυστυχισμένος.
Υπάρχει σωστό και λάθος εδώ;
Όχι.
Και οι δύο πλευρές μπορούν να μάθουν η μία από την άλλη. Μιας και μιλάμε για πολιτισμούς, ας αναρωτηθούμε:
“Πώς νιώθω εγώ για αδελφούς που προέρχονται από πολύ διαφορετικούς πολιτισμούς;”
Μπορεί να μιλάνε με κάποια προφορά.
Μπορεί να ντύνονται διαφορετικά.
Οι τρόποι τους ή τα φαγητά τους μπορεί να μην είναι αυτά που έχουμε συνηθίσει.
Αν ένας πρεσβύτερος είναι πιο νέος από εμάς ή από διαφορετική φυλή, θα δεχτούμε τη συμβουλή του;
Θα του ζητήσουμε εμείς συμβουλή;
Ή θα ψάξουμε έναν πρεσβύτερο που είναι μεγαλύτερος σε ηλικία και έχει ίδιο υπόβαθρο με εμάς;
Θα βλέπουμε θετικά τις διαφορές μας ή θα τις αφήνουμε να διαταράσσουν την ενότητά μας;
Αυτό ήταν το πρώτο σημείο.
Ας μιλήσουμε τώρα για τα βιώματά μας.
Και τα βιώματά μας μπορούν να επηρεάσουν την άποψή μας για το σωστό και το λάθος.
Μερικοί μεγάλωσαν σε ένα σπιτικό όπου υπήρχε πρόβλημα με το αλκοόλ.
Στο σπίτι δεν υπήρχε ηρεμία.
Τώρα που μεγάλωσαν δεν θέλουν να βλέπουν το αλκοόλ ούτε ζωγραφιστό και βλέπουν αρνητικά όποιον πίνει αλκοόλ, έστω και με μέτρο.
Για αυτούς είναι εντελώς λάθος να πίνει κάποιος.
Άλλοι έχουν πολύ ευχάριστες αναμνήσεις από τα παιδικά τους χρόνια.
Στο τραπέζι, υπήρχε πάντοτε κρασί αλλά κανείς δεν έπινε υπερβολικά.
Κάποιος που, πριν γνωρίσει την αλήθεια, ζούσε ανήθικα μπορεί να είναι υπερευαίσθητος σε σχέση με τις επιλογές στο ντύσιμο.
Μπορεί να ενοχλείται από ένα στιλ ντυσίματος που άλλοι αδελφοί και αδελφές θεωρούν πλήρως αποδεκτό.
Αν αυτοί που έχουν την τάση να είναι αυστηροί με τον εαυτό τους δεν προσέξουν, θα μπορούσαν να επιβάλουν τη συνείδησή τους στους άλλους.
Ας εξετάσουμε ένα συνηθισμένο σενάριο.
Τέσσερις αδελφές κάνουν έργο με το αυτοκίνητο σε αγροτικό τομέα.
Το ένα σπίτι μπορεί να έχει απόσταση από το άλλο πολλά χιλιόμετρα.
Στο πρώτο σπίτι, πηγαίνει η οδηγός με τη συνεργάτιδά της και οι άλλες δύο αδελφές μένουν στο αμάξι.
Δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο, να πάνε κάπου αλλού.
Η οικοδέσποινα έχει πολλά ερωτήματα, και ξεκινούν Γραφική μελέτη. Όταν γυρίζουν οι δυο αδελφές στο αμάξι, έχει περάσει πολλή ώρα αλλά είναι πολύ χαρούμενες.
Τη συνέχεια νομίζω τη φαντάζεστε. Η μία από τις δύο αδελφές στο πίσω κάθισμα λέει: «Λοιπόν, εμείς οι δύο δεν θα γράψουμε καθόλου έργο σήμερα».
Τι έκανε;
Αποφάσισε και για τον εαυτό της και για την άλλη αδελφή.
Και άθελά της, επέβαλε τη δική της συνείδηση στην αδελφή της.
Αν δεν θέλει να γράψει καθόλου έργο, είναι δική της απόφαση.
Αλλά θα ήταν καλύτερα να την κρατούσε για τον εαυτό της.
Αν έχετε πάει ποτέ στο εξωτερικό καιέχετε κάνει οργανωμένη ξενάγηση, κάτι που πιθανότατα θέλει να σας δείξει ο ξεναγός είναι η αρχιτεκτονική στο εσωτερικό ενός ναού.
Μερικοί αδελφοί δεν έχουν πρόβλημα να μπουν σε ναό αν είναι μέρος της ξενάγησης γιατί το θεωρούν σαν να μπαίνουν σε μουσείο.
Άλλοι που ήταν ένθερμοι οπαδοί μιας ψεύτικης θρησκείας δεν θέλουν να μπουν σε ναό για κανέναν λόγο, ούτε καν για γάμο ή κηδεία.
Για αυτούς είναι ξεκάθαρα λάθος αυτό.
Οι συνειδήσεις διαφέρουν σε αυτό το ζήτημα και πρέπει να το σεβόμαστε αυτό, να το αναγνωρίζουμε.
Και θα το εξηγήσουμε αυτό περισσότερο σε λίγο.
Αυτά είναι λίγα μόνο παραδείγματα του πώς διαφέρουν οι προσωπικότητες και οι απόψεις μέσα στην οργάνωση του Ιεχωβά. Το ερώτημα λοιπόν είναι:
Πώς θα διατηρήσουμε την ενότητά μας;
Θυμάστε τι είπε ο Παύλος; «Προσπαθώντας ένθερμα να διατηρείτε» —να διατηρείτε αυτόν τον τέλειο δεσμό της ενότητας.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταβάλλουμε προσπάθειες για να διατηρούμε αυτή την ενότητα.
Πρώτα από όλα, μας βοηθάει το να γνωρίσουμε καλύτερα τους αδελφούς που έχουν διαφορετικές απόψεις από εμάς.
Μάθετε περισσότερα για το παρελθόν τους.
Αυτό θα σας βοηθάει να μην αντιδράτε υπερβολικά όταν δεν συμφωνείτε με κάτι που λένε ή κάνουν.
Θα σας βοηθήσει να μην τους κρίνετε.
Ο Παύλος μίλησε πολύ ξεκάθαρα για αυτό το ζήτημα στο εδάφιο Ρωμαίους 14:4 —απλά λόγια αλλά πολύ δυνατά.
Ας τα διαβάσουμε μαζί. Ρωμαίους, κεφάλαιο 14—σας δίνω λίγο χρόνο— εδάφιο 4.
Ο Παύλος γράφει: «Ποιος είσαι εσύ που κρίνεις τον υπηρέτη κάποιου άλλου;
Για τον δικό του κύριο αυτός στέκεται ή πέφτει.
Και ασφαλώς θα σταθεί, γιατί ο Ιεχωβά μπορεί να τον κάνει να σταθεί». Ας ξαναδούμε λίγο την πρώτη πρόταση: «Ποιος είσαι εσύ που κρίνεις τον υπηρέτη κάποιου άλλου;»
Όλοι ξέρουμε τι κάνει ένας κριτής, ένας δικαστής.
Κρίνει κάποιον αθώο ή ένοχο.
Αυτό δεν είναι δική μας δουλειά.
Ο Ιεχωβά είναι ο Κριτής.
Αν ο καθένας ασχολείται με τον δικό του τρόπο σκέψης και τη δική του συνείδηση, θα διατηρείται η ειρήνη και η ενότητα της εκκλησίας.
Όλοι μας θέλουμε να είμαστε ισορροπημένοι στην κρίση μας για το τι είναι σωστό και τι λάθος.
Θέλουμε να έχουμε ισορροπημένη άποψη για τα πράγματα —αγαθή συνείδηση.
Πώς θα έχουμε όμως ισορροπία όταν κρίνουμε αν κάτι είναι σωστό ή λάθος;
Σε μερικές περιπτώσεις είναι εύκολο—μας λέει η Γραφή.
Αλλά σε άλλες περιπτώσεις, δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση.
Ας εξετάσουμε ένα ζήτημα που θίξαμε προηγουμένως —το αν θα μπει κάποιος σε ναό ή όχι.
Αυτό μπορεί να μην είναι πρόβλημα εκεί όπου ζείτε, αλλά σε κάποια μέρη είναι πρόβλημα.
Μην ξεχνάτε ότι αυτές οι ομιλίες είναι για την παγκόσμια αδελφότητα.
Θα εξετάσουμε λοιπόν ένα ζήτημα που είναι όντως πρόβλημα για πολλούς και ελπίζουμε να ωφεληθούν από αυτά που θα πούμε. Σκεφτείτε το εξής σενάριο:
Υπάρχουν δύο αδελφές που οι άντρες τους δεν είναι στην αλήθεια και, κάποια στιγμή, πεθαίνουν οι πεθερές και των δύο.
Και η κηδεία θα γίνει σε ναό.
Η μία αδελφή αποφασίζει να πάει αλλά η άλλη αποφασίζει να μην πάει.
Η αδελφή που αποφασίζει να πάει έχει λάβει υπόψη της τα εξής:
Στην εκκλησία θα γίνει απλώς μια ομιλία από έναν κληρικό, οι παρευρισκόμενοι δεν θα ψάλουν, δεν θα κάνουν κάποια προσευχή ούτε κάποιες θρησκευτικές πράξεις.
Άλλωστε, η ίδια δεν ήταν ποτέ πολύ θρησκευόμενη, οπότε όλα αυτά δεν της λένε κάτι.
Ο σύζυγός της και η οικογένειά του δεν της ζητούν κάτι άλλο πέρα από το να παρευρεθεί, τους αρκεί αυτό.
Η άλλη αδελφή όμως έχει διαφορετικές περιστάσεις.
Στην εκκλησία που θα γίνει η κηδεία, οι παρευρισκόμενοι συμμετέχουν στην τελετή.
Παλιά, η ίδια ήταν ενεργό μέλος αυτής της εκκλησίας και φοβάται μην κάνει κάτι που θα το μετανιώσει.
Η οικογένεια του άντρα της αντιδρά πολύ συναισθηματικά στις κηδείες και το πιθανότερο είναι ότι θα κάνουν σκηνή αν δεν συμμετάσχει.
Γι’ αυτό, λέει με σεβασμό στον άντρα της ότι, αν παρευρεθεί, ίσως τον φέρει σε δύσκολη θέση και έτσι αποφασίζει να μην παρευρεθεί.
Βλέπετε, η μία περίπτωση διαφέρει από την άλλη.
Θα αναλύσουμε τώρα τέσσερα ερωτήματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε στον εαυτό μας όποτε καλούμαστε να πάρουμε μια δύσκολη απόφαση.
Και κάθε φορά, θα επαναλαμβάνω το ερώτημα για να μπορέσετε τουλάχιστον να σημειώσετε τα ερωτήματα.
Αυτά είναι πάρα πολύ ωραία ερωτήματα που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας προτού πάρουμε μια δύσκολη απόφαση.
Έτοιμοι; Πρώτο ερώτημα:
Τι θα κάνει τον Ιεχωβά χαρούμενο; Επαναλαμβάνω:
Τι θα κάνει τον Ιεχωβά χαρούμενο;
Αυτό μας νοιάζει πάνω από όλα —να ευαρεστούμε τον Ιεχωβά.
Πώς θα ξέρουμε τι θα κάνει τον Ιεχωβά χαρούμενο;
Εντοπίζοντας Βιβλικές αρχές που εφαρμόζονται στη συγκεκριμένη κατάσταση.
Ένας τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι να ανατρέξουμε στο <i>Ευρετήριο</i> ή στον <i>Οδηγό Έρευνας.</i>
Ποιες Βιβλικές αρχές μπορεί να εξετάσειμια αδελφή με μη ομόπιστο σύζυγο για να αποφασίσει αν θα παρευρεθείσε μια κηδεία που γίνεται σε ναό;
Θυμάστε κάποιες;
Για παράδειγμα, τι λέει στην 1 Πέτρου 3:1; «Γυναίκες, να υποτάσσεστε στους συζύγους σας».
Ο Ιεχωβά ευαρεστείται όταν μια Χριστιανή σέβεται τον σύζυγό της, είτε αυτός είναι στην αλήθεια είτε όχι.
Αλλά η υποταγή της συζύγου είναι σχετική.
Η Χριστιανή είναι αφιερωμένη στον Ιεχωβά, όχι στον σύζυγό της.
Είναι αφιερωμένη στον Ιεχωβά, όχι στον σύζυγό της.
Άρα, 1 Πέτρου 3:1. Μια άλλη αρχή είναι στον Ησαΐα 52:11: «Μην αγγίξετε τίποτα ακάθαρτο!...
Μείνετε καθαροί».
Υπό τον Μωσαϊκό Νόμο, και μόνο να άγγιζε κάποιος κάτι ακάθαρτο γινόταν ακάθαρτος.
Πολλοί αδελφοί και αδελφές δεν μπορούν να κάθονται και να ακούν έναν κληρικό να λέει ψέματα για την κατάσταση των νεκρών.
Για αυτούς, θα ήταν σαν να άγγιζαν κάτι ακάθαρτο.
Άλλοι όμως το παρομοιάζουν με το να κάθεται ένας μαθητής στο σχολείο και να ακούει τον καθηγητή να λέει ψέματα για την προέλευση της ζωής.
Αν κάποιος αποφασίσει να παρευρεθεί σε κηδεία σε κάποιον ναό, πρέπει να πάρει τη σταθερή απόφαση να μη συμμετέχει σε καμία θρησκευτική τελετουργία, ακόμη και στην υμνολογία ή στο «Αμήν» που λένε μετά την προσευχή που κάνει κάποιος κληρικός.
Να θυμάστε τον στόχο μας —να ευαρεστούμε τον Ιεχωβά. Έτσι λοιπόν, το πρώτο σημείο ήταν:
Τι κάνει τον Ιεχωβά χαρούμενο; Και τώρα το δεύτερο ερώτημα:
Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει η επιλογή μου τους άλλους;
Το γράψατε;
Πώς θα μπορούσε να επηρεάσει η επιλογή μου τους άλλους;
Δεν θα θέλαμε ποτέ να σκανδαλίσουμε κάποιον.
Ακόμη και σε ένα οικογενειακό ζήτημα, όπως η παρακολούθηση ενός γάμου ή μιας κηδείας σε ναό, το οποίο μπορεί να θεωρούμε προσωπικό ζήτημα, πρέπει να σκεφτούμε καλά πώς θα επηρέαζε η απόφασή μας τους άλλους.
Μπορεί να τους επηρεάσει με δύο τρόπους.
Ο πρώτος είναι προφανής.
Σε κάποια μέρη, και μόνο να μπει ένας Μάρτυρας σε ναό θα χάσει τον σεβασμό των υπόλοιπων αδελφών.
Αλλά θα μπορούσε να σκανδαλίσει άλλους και με έναν δεύτερο τρόπο.
Μπορεί αυτός να παρακολουθήσει την κηδεία και να μην κάνει κανέναν συμβιβασμό.
Πείτε όμως ότι ένας καινούριος αδελφός αποφασίζει να τον μιμηθεί όταν πεθαίνει κάποιος συγγενής του.
Εκείνος θα μπορούσε να ενδώσει στην πίεση των συγγενών και να συμμετάσχει σε ειδωλολατρικές πράξεις.
Τι τραγικό θα ήταν αυτό!
Ο απόστολος Παύλος δεν λάτρευε ποτέ είδωλα.
Γι’ αυτό, όταν πωλούνταν στην αγορά κρέας που είχε προσφερθεί σε είδωλα, τον Παύλο προφανώς δεν τον ενοχλούσε η συνείδησή του να το αγοράσει γιατί τα είδωλα δεν ήταν τίποτα για αυτόν.
Όμως, κάποιοι αδελφοί του λάτρευαν αυτά τα είδωλα προτού γνωρίσουν την αλήθεια.
Θα ένιωθαν ένοχοι αν έτρωγαν αυτό το κρέας.
Θα ήταν σαν να έτρωγαν ένα γεύμα συμμετοχής με ένα είδωλο.
Τον Παύλο τον ένοιαζε πώς ένιωθαν οι αδελφοί του.
Ήταν πρόθυμος να θυσιάσει τα δικαιώματά του για χάρη των αδελφών του.
Δεν θέλουμε να υιοθετούμε την άστοργη άποψη ότι, “αν ο αδελφός μου σκανδαλιστεί με αυτό που κάνω, το πρόβλημα είναι δικό του”.
Από την άλλη, αν είμαστε άτομα που συνεχώς σκανδαλίζονται με αυτά που κάνουν οι άλλοι, πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια από τον Ιεχωβά για να αποκτήσουμε πιο ισορροπημένη άποψη.
Μέχρι στιγμής, εξετάσαμε ότι χρειάζεται να κάνουμε τον Ιεχωβά χαρούμενο και να λαβαίνουμε υπόψη τα αισθήματα των αδελφών μας. Και τώρα το τρίτο ερώτημα:
Έχω ζητήσει συμβουλή;
Το γράψατε;
Έχω ζητήσει συμβουλή;
Μπορεί οι πρεσβύτεροι να μην έχουν αντιμετωπίσει την ίδια κατάσταση με εμάς, αλλά γνωρίζουν πολύ κόσμο.
Μπορεί να ξέρουν κάποιον που έχει αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση και να είδαν πώς τη χειρίστηκε.
Ή μπορεί να ξέρουν πώς επηρέασε αυτή η απόφαση άλλους.
Λόγου χάρη, μπορεί να ξέρουν πώς αντέδρασε η εκκλησία την τελευταία φορά που κάποιος παρακολούθησε έναν γάμο ή μια κηδεία σε ναό.
Μια άλλη περίπτωση που οι αδελφοί ζητούν συχνά τη βοήθεια των πρεσβυτέρων σχετίζεται με τη χρήση των κλασμάτων αίματος.
Πρέπει να τα δεχόμαστε ή όχι;
Το Κυβερνών Σώμα δεν επιβάλλει τη συνείδησή του στην αδελφότητα.
Τι ξέρουμε όμως;
Ξέρουμε ότι η Γραφή λέει “να απέχουμε από αίμα”.
Αλλά καθώς το αίμα διασπάται σε κλάσματα και αυτά τα κλάσματα γίνονται όλο και πιο μικροσκοπικά, σε ποιο σημείο παύει το αίμα να θεωρείται αίμα;
Ο καθένας πρέπει να το αποφασίσει μόνος του αυτό. Κάποιος μπορεί να πει: «Αν πρόκειται για τόσο μικροσκοπικό κλάσμα, δεν με ενοχλεί να το δεχτώ». Κάποιος άλλος όμως μπορεί να πει: «Δεν έχει σημασία—αφού είναι από αίμα, δεν μπορώ να το δεχτώ».
Πρέπει να σεβαστούμε και τη δική του συνείδηση σε αυτό το ζήτημα. Ας πούμε ένα παράδειγμα:
Ο αέρας αποτελείται από άζωτο και από οξυγόνο.
Και αυτά τα δύο αποτελούν το 99% του αέρα.
Μένει 1%. Το 1% αποτελείται από διάφορα άλλα αέρια: διοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο, νέον—μικρότερα συστατικά.
Όσον αφορά τα μικρότερα συστατικά του αίματος, τα κλάσματα, οι πρεσβύτεροι πρέπει να προσέχουν και να μη λένε την προσωπική τους άποψη στο ζήτημα, λέγοντας για παράδειγμα: «Εγώ δεν θα δεχόμουν κανένα».
Πρέπει να βοηθήσουν απλώς τον ευαγγελιζόμενο να εξετάσει βασικές αρχές και να πάρει την προσωπική του απόφαση.
Άρα, τι είδαμε ως τώρα;
Να κάνουμε τον Ιεχωβά χαρούμενο, να λαβαίνουμε υπόψη τα αισθήματα των αδελφών μας και να ζητάμε συμβουλή. Τέταρτο ερώτημα:
Αφιέρωσα χρόνο —αφιέρωσα χρόνο— για να στοχαστώ και να προσευχηθώ προτού πάρω την απόφασή μου;
Αφιέρωσα χρόνο για να στοχαστώ και να προσευχηθώ προτού πάρω την απόφασή μου;
Ο στόχος μας είναι να κάνουμε τον Ιεχωβά χαρούμενο.
Δεν θέλουμε να παίρνουμε μια απόφαση βιαστικά και μετά να ζητάμε από τον Ιεχωβά να την ευλογήσει.
Πρέπει πρώτα να ζητάμε την κατεύθυνση του Ιεχωβά και όχι να του ζητάμε να ευλογήσει μια απόφαση που ήδη πήραμε. Έχετε ακούσει ποτέ κάποιον να λέει: «Αυτό δεν ενοχλεί τη συνείδησή μου»; Το ερώτημα είναι:
Πώς έφτασε σε αυτό το συμπέρασμα;
Ακολούθησε τα τέσσερα βήματα που μόλις αναφέραμε;
Έκανε έρευνα για να δει τι κάνει τον Ιεχωβά χαρούμενο;
Σκέφτηκε πώς μπορούν να επηρεαστούν οι άλλοι;
Ζήτησε συμβουλή;
Και στοχάστηκε με προσευχή πριν πάρει την απόφαση;
Ή κάνει απλώς αυτό που νιώθει ότι είναι σωστό;
Άλλο κάνω αυτό που νιώθω και άλλο κάνω αυτό που μου λέει η Βιβλικά εκπαιδευμένη συνείδησή μου. Το επαναλαμβάνω:
Άλλο κάνω αυτό που νιώθω και άλλο κάνω αυτό που μου λέει η Βιβλικά εκπαιδευμένη συνείδησή μου.
Πρέπει να εκπαιδεύουμε τη συνείδησή μας σε αρμονία με τις Βιβλικές αρχές.
Η συνείδηση του Παύλου δεν τον έτυπτε καθόλου όταν δίωκε τους Χριστιανούς.
Νόμιζε ότι ευαρεστούσε τον Ιεχωβά.
Αλλά όταν αντιλήφθηκε πώς ένιωθε ο Ιεχωβά για αυτό, κατάλαβε ότι έπρεπε να αλλάξει.
Πρέπει να βεβαιωνόμαστε ότι καταλαβαίνουμε πώς σκέφτεται ο Ιεχωβά για τα ζητήματα.
Θυμάστε τι λέει στον Ιερεμία 17:9;
Απλά λόγια αλλά τόσο αληθινά. Ιερεμίας, κεφάλαιο 17, εδάφιο 9: «Η καρδιά είναι πιο δόλια από οτιδήποτε άλλο, και μέσα στην απελπισία της είναι ικανή για όλα.
Ποιος μπορεί να τη γνωρίσει;»
“Η καρδιά είναι δόλια”.
Μπορεί να αφήσουμε τα αισθήματά μας να μας κυριεύσουν.
Για παράδειγμα, όταν αποκοπεί κάποιος συγγενής μας, αν μένει εκτός σπιτιού, ξέρουμε ότι πρέπει να περιορίζουμε τη συναναστροφή μαζί του στα απαραίτητα οικογενειακά ζητήματα.
Αν η οικογένεια δεν ήταν πολύ δεμένη, αυτό μπορεί να μην είναι πρόβλημα.
Αλλά αν οι οικογενειακοί δεσμοί είναι πολύ ισχυροί, αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο.
Αν επιτρέψουμε να κυριαρχήσει το συναίσθημα και όχι οι Βιβλικές αρχές, θα μπορούσαμε να τραβήξουμε απ’ τα μαλλιά τον όρο «απαραίτητα οικογενειακά ζητήματα» για να περιλαμβάνει σχεδόν κάθε δραστηριότητα.
Η καρδιά είναι δόλια.
Αν κάνουμε στον εαυτό μας αυτά τα τέσσερα ερωτήματα, θα καταφέρνουμε να παίρνουμε αποφάσεις με βάση θεϊκές αρχές και όχι στηριζόμενοι απλώς σ’ αυτό που νιώθουμε ότι είναι σωστό.
Ας δούμε τώρα πώς μπορούν να εφαρμόζουν οι ώριμοι Χριστιανοί τέτοιες αρχές και πώς μπορούν να βοηθούν οι πρεσβύτεροι.
Οι ακόλουθες συνεντεύξεις αφορούν τους γάμους και τις κηδείες —ένα ευαίσθητο ζήτημα σε πολλούς πολιτισμούς, όπως θα δείτε. Στην Ιαπωνία, κάθε στάδιο της ζωής και κάθε εποχή του χρόνου συνδέονται με τελετουργίες.
Εμείς, ως Μάρτυρες του Ιεχωβά, θέλουμε να διατηρούμε την καθαρότητα και την ενότητα της εκκλησίας.
Ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα σε σχέση με αυτό είναι η απόφαση για το αν θα παρακολουθήσει κάποιος την κηδεία ενός μη ομόπιστου ατόμου.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να προσέξουμε σχετικά με τις κηδείες είναι να μη συμμετάσχουμε σε τελετουργίες και πράξεις λατρείας που καταδικάζει η Γραφή.
Σε αρμονία με την αρχή του εδαφίου 2 Κορινθίους 6:14, πρέπει να απέχουμε εντελώς από ειδωλολατρικές πράξεις λατρείας.
Το δεύτερο που πρέπει να προσέξουμε, ακόμη και αν δεν συμμετάσχουμε στη λατρεία άλλων θρησκειών, είναι αν οι αποφάσεις μας θα έκαναν κάποιον στην εκκλησία να σκανδαλιστεί.
Σε αρμονία με τη Βιβλική αρχή στο εδάφιο Λουκάς 17:2, δεν θέλουμε να κλονίσουν οι αποφάσεις μας την πίστη κάποιου στην εκκλησία.
Το τρίτο πράγμα που πρέπει να σκεφτούμε είναι η συνείδησή μας.
Χρειάζεται να σκεφτούμε σοβαρά τη Βιβλική αρχή στο εδάφιο Γαλάτες 6:5, όπου λέει ότι ο καθένας πρέπει να «βαστάξει το δικό του φορτίο».
Αυτή η αρχή εφαρμόζεται επίσης όταν οι πρεσβύτεροι πάνε να βοηθήσουν άλλους.
Φυσικά, οι αδελφοί της εκκλησίας μπορούν να ζητούν βοήθεια από τους πρεσβυτέρους σε ζητήματα που αφορούν τις κηδείες.
Ωστόσο, σε θέματα συνείδησης, οι πρεσβύτεροι δεν μπορούννα λένε στους άλλους τι να κάνουν.
Θα ήταν λοιπόν λάθος να βάλουμε κάποιον κανόνα όσον αφορά την παρακολούθησητης κηδείας μη ομόπιστου ατόμου.
Αν ο καθένας παίρνει αποφάσεις με βάση τις Βιβλικές αρχές, θα επικρατεί μία αληθινά ειρηνική και άνετη ατμόσφαιρα στην οποία θα γίνονται σεβαστές οι διαφορετικές περιστάσεις του καθενός.
Αυτό συμβάλλει πάρα πολύ στην ενότητα της εκκλησίας, και όλοι μπορούν να διατηρούν καθαρή συνείδηση και να υπηρετούν χαρούμενοι τον Ιεχωβά.
Στον πολιτισμό μου, τον Οσιουάμπο της Ναμίμπια, όπως και σε πολλούς άλλους αφρικανικούς πολιτισμούς, υπάρχουν πολλά πνευματιστικά έθιμα σε σχέση με τους γάμους τα οποία συμπεριλαμβάνονται στις γαμήλιες τελετές.
Δυστυχώς, η οικογένειά μου δεν είναι στην αλήθεια, οπότε με τον Μπεν μάς ανησυχούσε πολύ αυτό το θέμα.
Δεν καταλαβαίνουν ότι εμείς λατρεύουμε τον Ιεχωβά ούτε ότι εμείς εφαρμόζουμε τις Βιβλικές αρχές και όχι τις παραδόσεις ανθρώπων.
Αρραβωνιαστήκαμε πριν από την πανδημία αλλά, επειδή ο γάμος μας θα γινόταν μέσω βιντεοδιάσκεψης, προφανώς πολλά πράγματα δεν θα μπορούσαμε να τα ελέγξουμε.
Προσπαθήσαμε να φανταστούμε καταστάσεις που θα μπορούσαν να σκανδαλίσουν αδελφούς ή να διασπάσουν την ενότητα της εκκλησίας.
Έπρεπε να σκεφτούμε ποιες Βιβλικές αρχές εφαρμόζονταν στην περίπτωσή μας, αλλά κάτι που μας βοήθησε επίσης πολύ ήταν ότι μιλήσαμε με έναν ώριμο πρεσβύτερο.
Εκείνος μας έδειξε την αρχή στο εδάφιο Παροιμίες 14:15. Μας είπε να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν κάποιος μας πει: «Θα κάνω αυτό» ή «Δεν θα κάνω αυτό στον γάμο σας».
Βασικά, ήταν δική μας ευθύνη να σιγουρευτούμε πως ό,τι θα συνέβαινε στον γάμο μας θα ήταν κατάλληλο και σε αρμονία με τις Βιβλικές αρχές.
Άλλη μια αρχή που σκεφτήκαμε ήταν στο εδάφιο 1 Κορινθίους 10:23.
Ξέραμε ότι πολλά πράγματα είχαμε το δικαίωμα να τα κάνουμε, αλλά μας ένοιαζε επίσης πολύ το πώς θα έβλεπαν οι αδελφοί τον γάμο μας.
Δεν θέλαμε κανένας που θα ήταν στον γάμο μας να έρθει σε δύσκολη θέση ή ακόμη και να σκανδαλιστεί.
Τώρα, όταν σκεφτόμαστε τον γάμο μας, έχουμε μόνο όμορφες αναμνήσεις.
Το ότι εφαρμόσαμε τις Βιβλικές αρχές δεν σημαίνει ότι δεν διασκεδάσαμε.
Επίσης, αυτό συνέβαλε στην ενότητα μεταξύ των αδελφών επειδή όλοι μας—όσοι ήταν παρόντες, όλοι οι καλεσμένοι— απόλαυσαν τον γάμο. Δεν έχεις να σκεφτείς:
“Α, μήπως αυτό ενόχλησε κάποιον;”
Μπορείς να απολαύσεις αυτή τη μέρα χωρίς δυσάρεστες αναμνήσεις. Όπως βλέπετε, οι αδελφοί μας σε πολλές χώρες βρίσκονται μπροστά σε πολύ δύσκολες αποφάσεις σε σχέση με τους γάμους και τις κηδείες.
Η κατεύθυνση που δίνουν οι πρεσβύτεροι είναι ανεκτίμητη.
Τώρα, μερικές φορές οι γιατροί παραπονιούνται ότι δεν έχουν όλοι οι Μάρτυρες ασθενείς τους την ίδια άποψη όσον αφορά κάποιες ιατρικές θεραπείες.
Ο ένας ασθενής δέχεται κάποια κλάσματα ή θεραπείες, οπότε ο γιατρός συμπεραίνει ότι ξέρει τι πιστεύουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά.
Μετά όμως, έρχεται ένας άλλος ασθενής και δεν δέχεται τίποτα.
Ο γιατρός μπερδεύεται.
Αυτοί οι γιατροί δεν καταλαβαίνουν τον ρόλο που παίζει η συνείδηση.
Δεν πρέπει να στενοχωριόμαστε όταν οι γιατροί δεν καταλαβαίνουν γιατί έχουμε διαφορετικές απόψεις, αλλά να χαιρόμαστε που υπηρετούμε έναν Θεό ο οποίος μας τιμάει δίνοντάς μας την ελευθερία να παίρνουμε πολλές αποφάσεις μόνοι μας.
Ο απόστολος Παύλος μίλησε για τέσσερις ιδιότητες που θα μας βοηθούν να διατηρούμε «τον ενωτικό δεσμό της ειρήνης».
Ας δούμε ποιες είναι αυτές στην προς Εφεσίους, κεφάλαιο 4 και θα διαβάσουμε το εδάφιο 2.
Εφεσίους, κεφάλαιο 4 και θα δούμε το εδάφιο 2.
Προηγουμένως, διαβάσαμε τα εδάφια 3-6 και είδαμε ότι τον Παύλο τον απασχολούσε η ενότητα.
Την ενότητα είχε στο μυαλό του, και τώρα μας λέει ότι αυτές οι τέσσερις ιδιότητες θα μας βοηθούν να διατηρούμε την ενότητά μας. «Προσπαθώντας ένθερμα»—θυμάστε τι είπε; «Προσπαθώντας ένθερμα να διατηρείτε την ενότητα του πνεύματος».
Ας δούμε λοιπόν τι πρέπει να κάνουμε για να προάγουμε την ενότητα. Εδάφιο 2: «Με κάθε ταπεινοφροσύνη και πραότητα, με μακροθυμία, με το να ανέχεστε ο ένας τον άλλον με αγάπη».
Υπέροχο εδάφιο, ε;
Προσέξατε τις ιδιότητες; Ταπεινοφροσύνη, πραότητα, μακροθυμία και αγάπη. Όταν είμαστε ταπεινοί, αναγνωρίζουμε ότι δεν είναι πάντα η δική μας άποψη η σωστή.
Επίσης, αν είμαστε ταπεινοί, δεν θα επιβάλλουμε τη συνείδησή μας στους άλλους, λες και ο Ιεχωβά διόρισε εμάς για να τους κρίνουμε.
Τι θα λέγαμε για την πραότητα;
Η πραότητα θα μας βοηθάει να σκεφτόμαστε πώς μπορεί να επηρεάσουν τα λόγια μας τους αδελφούς μας.
Ποτέ δεν θα θέλαμε να τους πληγώσουμε, ακόμη και αν διαφωνούμε κάθετα μαζί τους.
Και ας μη βιαζόμαστε να βγάζουμε συμπεράσματα για αυτούς.
Αν κάποιος πει κάτι και σας εξοργίσει, προσευχηθείτε προτού μιλήσετε.
Προσευχηθείτε προτού μιλήσετε. «Η αγάπη καλύπτει πλήθος αμαρτιών», κάτι που συμβάλλει στην ειρήνη της εκκλησίας.
Και πόσο το εκτιμάμε όταν οι αδελφοί μας κάνουν υπομονή μαζί μας.
Και εμείς πρέπει να κάνουμε υπομονή μαζί τους, επειδή ο καθένας βρίσκεται σε διαφορετικό επίπεδο πνευματικής ανάπτυξης και πρέπει να το αναγνωρίζουμε αυτό.
Εξετάσαμε πώς να κάνουμε τον Ιεχωβά χαρούμενο με τις αποφάσεις μας.
Επίσης, ευαρεστούμε τον Ιεχωβά όταν αγωνιζόμαστε να προάγουμε την ειρήνη στην εκκλησία.
Και μερικές φορές χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια.
Χρειάζεται πραγματικός αγώνας για να διασφαλίζουμε ότι υπάρχει ειρήνη στην εκκλησία.
Τι αναμένεται από τους πρεσβυτέρους;
Να δίνουν το παράδειγμα συνεργαζόμενοι με ενότητα.
Πρέπει πάντα να ’χουν ενότητα σε αυτά που λένε.
Ειδάλλως, οι αδελφοί στην εκκλησία θα καταλάβουν ότι οι πρεσβύτεροι είναι διαιρεμένοι και θα αναστατωθούν.
Κάθε διαφωνία που ίσως έχουν πρέπει να τη λύνουν κατ’ ιδίαν, δείχνοντας βαθύ σεβασμό ο ένας για τον άλλον.
Το ότι κάποιος απλώς διαφωνεί μαζί μας δεν σημαίνει ότι είναι και κακό άτομο.
Πρέπει να το αντιλαμβανόμαστε αυτό.
Ίσως η διαφορετική του άποψη να μας βάλει σε σκέψεις για τον εαυτό μας.
Ίσως χρειάζεται να δούμε κάτι πιο προσεκτικά.
Και πρέπει πάντα να θεωρούμε ότι μπορεί το άλλο άτομο να έχει δίκιο.
Και όσο για εμάς, τους ευαγγελιζομένους, αν δυσκολευόμαστε να τα πάμε καλά με κάποιον, αντί να ζητάμε από τον Ιεχωβά να αλλάξει εκείνον, πρέπει να του ζητάμε να διαπλάσει εμάς ως ο Μεγάλος Αγγειοπλάστης που είναι.
Πρέπει να του ζητάμε να μας δείξειγιατί έλκυσε αυτό το άτομο στην εκκλησία.
Θυμάστε τι είπε ο Ιησούς;
Ότι “κανένας δεν έρχεται σε εκείνον αν δεν τον ελκύσει ο Πατέρας”.
Τι βλέπει ο Ιεχωβά σε αυτό το άτομο που δεν το βλέπουμε εμείς;
Ο καθένας μας έχει την ευθύνη να συμβάλλει στην ειρήνη και στην ενότητα της εκκλησίας.
Είθε να μας ευλογεί ο Ιεχωβά καθώς εργαζόμαστε για αυτόν τοv στόχο!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου