Μια Χαμένη Μετάφραση της Αγίας Γραφής Έρχεται στο Φως

 Μια Χαμένη Μετάφραση της Αγίας Γραφής Έρχεται στο Φως

https://www.jw.org/finder?locale=el&lank=pub-jwbvod24_26_VIDEO&docid=1011214&applanguage=G

Βρισκόμαστε στο Μπέρμιγχαμ, το μέρος όπου έζησε κάποτε ο φημισμένος επιστήμονας και διάκονος Τζόζεφ Πρίστλι. Το 1789, ο Πρίστλι ένωσε τις δυνάμεις του με μια ομάδα ταλαντούχων ανθρώπων με σκοπό να παραγάγουν μια νέα μετάφραση της Γραφής στην αγγλική. Εδώ και 200 χρόνια θεωρούνταν ότι αυτό το εγχείρημα είχε αποτύχει και ότι όλη τους η εργασία είχε πάει χαμένη. Πώς διέφερε αυτή η μετάφραση; Και γιατί δεν εκδόθηκε ποτέ; Μιλήσαμε με αρκετούς λογίους για να φέρουμε στο φως την ιστορία του Πρίστλι και του μεταφραστικού του έργου. Σήμερα είναι πιο πολύ γνωστός για το επιστημονικό του έργο, όσον αφορά τον ηλεκτρισμό και τα αέρια. Κυρίως ανακάλυψε τις ιδιότητες του οξυγόνου. Ο Τζόζεφ Πρίστλι ήταν ένας πολύ ξεχωριστός άνθρωπος. Οι περισσότεροι σήμερα τον θυμούνται ως επιστήμονα, αλλά σίγουρα δεν είναι αυτό για το οποίο ήθελε να τον θυμούνται. Ήθελε να τον θυμούνται ως θρησκευτικό διάκονο, ως θεολόγο— αυτό ήταν το μεγάλο του πάθος. Ήταν ένας άνθρωπος που μάθαινε πολύ εύκολα γλώσσες, είχε εκπληκτική μνήμη και τεράστια δίψα για σκληρή εργασία. Έμαθε εβραϊκά σε πολύ μικρή ηλικία, πιθανότατα γύρω στα 15, και μετά έμαθε αρχαία ελληνικά και λατινικά. Επίσης, έμαθε τις βασικές σημιτικές γλώσσες που ήταν διαθέσιμες εκείνη την εποχή. Αυτό τον βοήθησε πάρα πολύ όταν άρχισε να επανεξετάζει τα Βιβλικά κείμενα επειδή μπορούσε να συγκρίνει τη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου με τα κείμενα των πρωτότυπων γλωσσών. Είχαν πλέον ανακαλυφτεί πάρα πολλά χειρόγραφα και των εβραϊκών και των ελληνικών κειμένων, τα οποία έδειχναν ότι το κείμενο στο οποίο βασιζόταν η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου δεν ήταν πάντα η μόνη διαθέσιμη πηγή. Πιστεύω είναι εμφανές πως, παρότι η γλώσσα της Μετάφρασης Βασιλέως Ιακώβου είναι θαυμάσια, περιέχει μεταφραστικές αστοχίες, εμβόλιμα κείμενα, περιέχει λάθη. Ο Πρίστλι είχε ανεξάρτητη σκέψη, αναζητούσε την αλήθεια. Μια αλήθεια όμως την θεωρούσε σημαντικότερη από όλες— ότι οι Γραφές λένε πως ο Παντοδύναμος Θεός είναι διαφορετικό πρόσωπο από τον Ιησού. Το 1783, δημοσίευσε ένα φυλλάδιο που έλεγε το εξής: «Οι Γραφές μας διδάσκουν ότι υπάρχει μόνο ένας Θεός, ο οποίος είναι ο Πλάστης και Κυβερνήτης όλων των πραγμάτων, ότι αυτός ο ένας Θεός είναι ο μόνος αποδέκτης της λατρείας και ότι απέστειλε τον Ιησού Χριστό για να διδάξει την ανθρωπότητα, του έδωσε τη δύναμη να επιτελεί θαύματα, τον ανέστησε από τους νεκρούς και του έδωσε όλη την εξουσία που είχε στο παρελθόν και που κατέχει τώρα». Ο Πρίστλι θεωρούσε ότι στη Βασιλέως Ιακώβου ήταν δυσδιάκριτη η διαφορά ανάμεσα στον Θεό και στον Χριστό. Γι’ αυτό, το 1787, ζήτησε τη βοήθεια ενός πολύ καλού του φίλου που ήταν και διάκονος, του Θεόφιλου Λίντσεϊ. Ο Λίντσεϊ ήταν στην αρχή Αγγλικανός κληρικός, αλλά σιγά σιγά άρχιζε να αμφιβάλει για διδασκαλίες όπως η Τριάδα. Όσον αφορά την κατανόηση των διδασκαλιών της Γραφής, ήταν στο ίδιο μήκος κύματος με τον Πρίστλι. Ο Πρίστλι έγραψε στον Λίντσεϊ: «Χαίρομαι που σου φαίνεται καλή η ιδέα μιας καινούριας μετάφρασης της Γραφής. Δεν θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά ακατόρθωτο εγχείρημα. Και αν εσύ ασχοληθείς με την Καινή Διαθήκη, εγώ θα καταπιαστώ με την Παλαιά. Μέσα σε τρία χρόνια νομίζω ότι θα τα έχουμε καταφέρει». Η ολοκλήρωση του έργου μέσα σε τρία χρόνια ήταν φιλόδοξος στόχος. Για να ολοκληρωθεί η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου εργάστηκαν 47 λόγιοι επί 7 χρόνια. Έτσι λοιπόν, ο Πρίστλι και ο Λίντσεϊ μαζί με ακόμα δύο λογίους άρχισαν να οργανώνουν αυτό το εγχείρημα. Σκοπός τους ήταν να βελτιώσουν τη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου αλλάζοντας μόνο τις περικοπές που απαιτούσαν πιο ακριβή απόδοση. Συμφώνησαν να θέσουν κάποιους κανόνες που θα κατηύθυναν το μεταφραστικό τους έργο. Ένας από αυτούς τους κανόνες θα έκανε αυτή τη μετάφραση να διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη Αγία Γραφή είχε εκδοθεί ποτέ στην αγγλική ή πιθανότατα σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα έως τότε. O κανόνας ήταν απλός— όπου το όνομα του Θεού εμφανίζεται στην εβραϊκή στην Παλαιά Διαθήκη να το απέδιδαν «Ιεχωβά» και όχι «Κύριος» και στην Καινή Διαθήκη να χρησιμοποιούν το όνομα Ιεχωβά όπου ήταν κατάλληλο για να διαχωρίζεται ο Θεός από τον Χριστό. Αυτή η ιδέα δεν ήταν καινούρια. Έχω στα χέρια μου ένα βιβλίο του Χόπτον Χέινς. Περίπου 40 χρόνια πριν από το μεταφραστικό εγχείρημα του Πρίστλι, πρότεινε ακριβώς την ίδια προσέγγιση. Ο Χέινς πίστευε ότι στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου η πρωτότυπη λέξη για το «Ιεχωβά» θα έπρεπε να μείνει αμετάφραστη και ότι, αν η λέξη «Ιεχωβά» χρησιμοποιούνταν στην Καινή Διαθήκη όπου χρησιμοποιούνταν συνήθως η λέξη «Κύριος», αυτό θα διασφάλιζε έναν σαφή διαχωρισμό ανάμεσα στον Κύριο μας τον Θεό και στον Κύριο μας τον Ιησού Χριστό. Η ομάδα του Πρίστλι συμφώνησε με αυτή την ιδέα. Αναγνωρίζοντας ότι χρειάζονταν περισσότερη βοήθεια, άρχισαν να απευθύνονται και σε άλλους λογίους. Πολλοί δεν δέχτηκαν, είχαν τους λόγους τους να είναι επιφυλακτικοί. Το να ετοιμάσεις μια καινούρια μετάφραση στην Αγγλία του δέκατου όγδοου αιώνα δεν ήταν απλώς κάτι φιλόδοξο. Θα μπορούσε να αποδειχτεί επικίνδυνο. Η παραγωγή οποιασδήποτε μετάφρασης εκείνη την εποχή ήταν πολύ ευαίσθητο ζήτημα. Πολλοί είχαν αρχίσει να κάνουν μεταφράσεις, αλλά συνήθως δεν τις ολοκλήρωναν. Η Εκκλησία της Αγγλίας βασιζόταν στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου. Αυτή ήταν η εγκεκριμένη μετάφραση της εκκλησίας. Σε αυτή τη μετάφραση βασίζονταν τα δόγματα της εκκλησίας. Οπότε ουσιαστικά εναντιωνόσουν στην εκκλησία αν έλεγες ότι αυτή η μετάφραση δεν ήταν επαρκής. Και αν ετοίμαζες μια νέα μετάφραση, ήταν σαν να έλεγες στην ουσία ότι έχουμε νέα δόγματα, άρα πήγαινες κόντρα στην Εκκλησία της Αγγλίας. Μέσα σε τρεις μήνες από τη συνάντηση για τον αρχικό σχεδιασμό, προσφέρθηκαν να βοηθήσουν και άλλοι ομοϊδεάτες λόγιοι, μεταξύ αυτών και ένας άντρας με ανεκτίμητα ταλέντα— ο Ρόμπερτ Έντουαρντ Γκάρναμ. Βρισκόμαστε στο Κέμπριτζ. Εδώ ζητήσαμε από τους καθηγητές Νίκολας Μπελ και Κρις Ριντ να μας πουν περισσότερα για τον Γκάρναμ και το έργο του. Ο Ρόμπερτ Γκάρναμ ήρθε στο Τρίνιτι ως φοιτητής σε ηλικία 16 ετών το 1769. Έναν χρόνο αργότερα έλαβε υποτροφία και με τον καιρό έγινε καθηγητής στο κολέγιο. Μεγάλο μέρος της εργασίας του ίσως έγινε εδώ στη Βιβλιοθήκη Ρεν του Κολεγίου Τρίνιτι. Η βιβλιοθήκη την εποχή του Γκάρναμ προφανώς δεν ήταν πλήρης, αλλά πάνω από τις μισές εκδόσεις ήταν μεταφράσεις της Γραφής και Βιβλικά σχολιολόγια, δηλαδή άλλα θεολογικά κείμενα. Oπότε το να έχεις στη διάθεσή σου σε ένα κτίριο όλα τα εργαλεία που χρειάζεσαι για βαθιά θεολογική εργασία ήταν σημαντικό πλεονέκτημα. Ο Πρίστλι και ο Λίντσεϊ θεωρούσαν εξαιρετικά πολύτιμη τη συμβολή του επειδή ήταν ένας πολύ ευφυής άνθρωπος. Και εκτός αυτού ήταν πολύ σκληρός εργάτης. Νομίζω ότι είναι τρομερά εντυπωσιακό να βλέπεις ότι αυτός ο κήρυκας είχε μελετήσει τόσο βαθιά την Αγία Γραφή, το κείμενο της Γραφής. Ο Γκάρναμ εργαζόταν διακριτικά, αλλά ταυτόχρονα και γρήγορα. Ολοκλήρωσε τον αρχικό του διορισμό, μεταφράζοντας τις επιστολές της Καινής Διαθήκης, αλλά δεν έμεινε μόνο σε αυτό. Σε ένα γράμμα του προς τον Λίντσεϊ, με ημερομηνία 25 Νοεμβρίου 1789, ο Πρίστλι έγραψε: «Ο κύριος Γκάρναμ είναι ένα πολύτιμο μέλος της ομάδας μας». Ο Λίντσεϊ αναγνώρισε αργότερα σε ένα άλλο μέλος της ομάδας ότι «κανείς δεν έχει κοπιάσει τόσο πολύ όσο ο κύριος Γκάρναμ». Η βελτιωμένη έκδοση της Αγίας Γραφής που περίμεναν πώς και πώς ο Πρίστλι και η ομάδα του όδευε προς την ολοκλήρωσή της και τότε . . . . . . ξέσπασαν οι εξεγέρσεις του Μπέρμιγχαμ του 1791, από τις πιο βίαιες που συνέβησαν στη Βρετανία τον 18ο αιώνα. Εκτός από τις αμφιλεγόμενες πολιτικές τους απόψεις, ο Πρίστλι και άλλοι αντικομφορμιστές είχαν αμφισβητήσει ανοιχτά τα δόγματα της εκκλησίας. Οι Αγγλικανοί κληρικοί τους θεώρησαν απειλή και τους στοχοποίησαν. Έπειτα από τέσσερις ημέρες σφοδρής βίας αρκετοί επαναστάτες σκοτώθηκαν και πολλά κτίρια καταστράφηκαν, μεταξύ αυτών και το σπίτι του Πρίστλι. Το σπίτι του στο Φέρχιλ κάηκε ολοσχερώς. Ήταν πολύ τυχερός που γλίτωσε, ενώ τα χαρτιά του κυριολεκτικά τα πέταξαν από το παράθυρο. Φαίνεται πως όλα τα χειρόγραφά του, τα βιβλία του, η μετάφρασή του δεν επέζησαν. Ο Πρίστλι έφυγε από την Αγγλία το 1794 για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήταν μακριά από την πατρίδα του, μακριά από τους ανθρώπους και τον πολιτισμό που ήξερε. Βρισκόταν πλέον σε πολύ δύσκολη θέση. Χωρίς τη βιβλιοθήκη του πλέον και χωρίς την υποστήριξη της ομάδας του, ο Πρίστλι δεν μπορούσε να συνεχίσει το μεταφραστικό του έργο. Και δεν καταπιάστηκε ποτέ ξανά με αυτό. Τι γινόταν όμως με τον Γκάρναμ και το δικό του μεταφραστικό έργο; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα βρίσκεται στο Λονδίνο. Ο Γκάρναμ ήταν πολύ προσεκτικός και είχε δημοσιεύσει τα πολλά του συγγράμματα ανώνυμα. Όταν λοιπόν οι επαναστάτες κατέστρεψαν το σπίτι του Πρίστλι και τα σχέδιά του ματαιώθηκαν, ο Γκάρναμ δεν δημοσίευσε το δικό του έργο. Τα χρόνια που ακολούθησαν, η στάση του Γκάρναμ απέναντι στη Γραφή άλλαξε και η πίστη του μειώθηκε δραματικά. Πέθανε το 1802, σε ηλικία 49 ετών. Τι συνέβη όμως με το μεταφραστικό του έργο; Επέζησε κάποιο από τα χειρόγραφά του; Για πάνω από 200 χρόνια, η απάντηση φαινόταν να είναι όχι. Αλλά, στις αρχές του 2017, κάποιοι ερευνητές έκαναν μια απρόσμενη ανακάλυψη στη Βιβλιοθήκη Δρ Γουίλιαμς στο κεντρικό Λονδίνο. Τι ακριβώς ήταν αυτό που βρήκαν; Δύο σειρές καλοδιατηρημένων χειρογράφων που μαζί περιέχουν σχεδόν ολόκληρη την Καινή Διαθήκη. Η μία ήταν ένα πρόχειρο προσχέδιο, ενώ η άλλη μια πιο προσεγμένη έκδοση. Και η μία από αυτές ήταν υπογεγραμμένη με τα αρχικά Ρ.Ε.Γ., Ρόμπερτ Έντουαρντ Γκάρναμ. Καθώς οι ερευνητές εξέταζαν αυτά τα χειρόγραφα που είχαν μόλις ανακαλυφτεί, συνειδητοποίησαν ότι είχαν βρει κάτι εκπληκτικό. Το μοναδικό χειρόγραφο από το μεταφραστικό έργο του Πρίστλι που έχει βρεθεί ποτέ. Το θεωρώ πολύ ασυνήθιστο να βρίσκεις ένα τέτοιου είδους χειρόγραφο, επειδή δεν έχουν επιζήσει πολλά από αυτά. Γι’ αυτό και θεωρώ πως είναι κάτι αξιοσημείωτο. Η μετάφραση του Γκάρναμ ήταν μοναδική από πολλές απόψεις. Είχε φρέσκες σύγχρονες αποδόσεις πολλών γνωστών εδαφίων. Εκεί όπου η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου έλεγε ότι «ο κόσμος όλος εν τη πονηρία κείται», η μετάφραση του Γκάρναμ έλεγε ότι «ολόκληρος ο κόσμος βρίσκεται στην εξουσία του Αντιδίκου». Αντί να χρησιμοποιεί τη λέξη «κόλαση», ο Γκάρναμ μετέφρασε τη λέξη του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου «Άδης» ως «ο Τάφος». Αλλά το πιο αξιοπρόσεκτο στη μετάφραση του Γκάρναμ είναι ίσως η χρήση του ονόματος Ιεχωβά. Εκεί όπου η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου λέει: «Και θέλεις αγαπά Κύριον τον Θεό σου εξ όλης της καρδίας σου», ο Γκάρναμ έγραψε: «Και θέλεις αγαπά Ιεχωβά τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου». Ενώ οι φορές που άλλες μεταφράσεις χρησιμοποιούν το όνομα του Θεού είναι μετρημένες στα δάχτυλα, ο Γκάρναμ ακολούθησε τους κανόνες της μεταφραστικής ομάδας και χρησιμοποίησε το όνομα του Ιεχωβά περίπου 200 φορές στην Καινή Διαθήκη. Ανέκαθεν θεωρούσαμε ότι η μετάφραση του είχε χαθεί, οπότε η ανακάλυψη της μετάφρασης της Καινής Διαθήκης του Γκάρναμ ανάμεσα στη συλλογή μας με τα συγγράμματά του ήταν μια πραγματική αποκάλυψη—τεράστια έκπληξη! Τα χειρόγραφα στη Βιβλιοθήκη Δρ Γουίλιαμς είναι τρομερά συναρπαστικά. Αυτή η μετάφραση έγινε από πραγματικούς λογίους που ήξεραν την εβραϊκή και την ελληνική. Είναι κάτι το εκπληκτικό και χρειάζεται να γίνει ευρέως γνωστό. Το έργο που άφησε πίσω του ο Γκάρναμ, φέρνει στο φως ένα συναρπαστικό κεφάλαιο στην ιστορία της Αγίας Γραφής. Μια αγγλική μετάφραση της Καινής Διαθήκης του δέκατου όγδοου αιώνα που αν είχε δημοσιευτεί θα είχε προκαλέσει σεισμό.